Ψυχοθεραπεία, φροντίδα του εαυτού μου..

«Τι κάνει ένας ψυχολόγος;», «Γιατί να πάω, έχω τους φίλους και τους συγγενείς να μιλήσω», «Φοβάμαι να πάω», «Θα μου πει να αλλάξω εγώ ο ίδιος, η ζωή μου θα έρθει πάνω κάτω», «Δεν είμαι τρελός για να πάω». Πολλές σκέψεις, ανησυχίες και φαντασιώσεις συνοδεύουν τη διερώτηση αρκετών ανθρώπων σε σχέση με το επάγγελμα του ψυχολόγου. Ενίοτε οι αντιστάσεις ως προς το να ρίξει κάποιος φως πάνω στα εσωτερικά του ζητήματα είναι τόσες πολλές, ώστε να μένει απλά σε τέτοιου είδους ερωτήματα χωρίς να καταφέρνει να ξεκινήσει μια εργασία με έναν ψυχολόγο ενώ μια πλευρά του θα το επιθυμούσε. Συγχρόνως μπορεί να στραφεί σε άλλες λύσεις, λιγότερο χρονοβόρες, απαιτητικές και άγνωστες όπως η κατανάλωση φαρμακευτικών σκευασμάτων αναζητώντας έμμεσους τρόπους μιας πιο επιφανειακής ανακούφισης των ψυχικών του εντάσεων.

Ο ψυχολόγος ενίοτε μπορεί να έχει και την εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή και σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για μια ψυχοθεραπευτική εργασία. Ετσι λοιπόν, με μια πρώτη ματιά θα λέγαμε ότι μιλώντας για μια ψυχοθεραπεία προκειμένου να υπάρξει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα συνήθως απαιτείται μια επένδυση σε χρόνο και σε χρήμα, ανάλογα πάντα με το πόσο θέλει να «δουλέψει» και που να φτάσει ένας θεραπευόμενος. Θα λέγαμε επίσης, ότι όλα τα παραπάνω ερωτήματα είναι λογικά γιατί το να ξεκινήσει κάποιος μια τέτοια δουλειά, είναι κάτι σαν terra incognita, άγνωστη γη αφού θα στραφεί στον εαυτό του. Ο εαυτός του σε μεγάλο βαθμό στην πραγματικότητα βιώνεται σαν μια άγνωστη χώρα.

Εξερευνώνοντας μια «άγνωστη γη» με εργαλείο τον λόγο

Δεν είναι εύκολο να πούμε ακριβώς «τι κάνει ένας ψυχολόγος», ένας ψυχοθεραπευτής αφού το ταξίδι σε αυτήν την «άγνωστη γη» του κάθε ανθρώπου, κάνει μοναδική κάθε ανάλογη εργασία. Εντούτοις, μπορούμε να πούμε ότι μέσα σε μια ψυχοθεραπεία τα άτομα που εμπλέκονται καλούνται να εξερευνήσουν στον βαθμό που θέλει, μπορεί και αντέχει ο κάθε θεραπευόμενος, αυτή την άγνωστη γη χρησιμοποιώντας τον λόγο, την ομιλία. Ο λόγος είναι μια πράξη, μια κατάσταση από την οποία δημιουργηθήκαμε και δεν μπορούμε να υπάρξουμε χωρίς αυτόν. Υπάρχουμε μέσα σε αυτόν από όταν ήμασταν ακόμα μια ιδέα, στην σκέψη και στην καρδιά των γονιών μας ώστε να φέρουν στον κόσμο ένα μωρό.

Ο λόγος, παραδόξως, εμπεριέχει και την σιωπή αφού λόγος δεν είναι μόνο τα λόγια αλλά και ολόκληρος ο ψυχισμός μας που δομείται μέσα από αυτόν. Ετσι και η σιωπή είναι μέρος αυτού και ενώ κοινωνικά τείνει να μην είναι πάντα αποδεκτή σε μια σχέση («είναι βαρετός», «δεν έχει άποψη», «είναι κενός»), εντούτοις σε μια ψυχοθεραπευτική δουλειά έχει αξία και είναι σεβαστή όπως οτιδήποτε που είναι μέρος του άλλου. Έτσι λοιπόν, δια μέσου του λόγου, του πολύτιμου αυτού εργαλείου, πανταχού παρόν στη ζωή μας, δίνεται η δυνατότητα στα μέλη μιας θεραπείας να δημιουργήσουν ένα δέσμο αληθινό, βασική προυπόθεση ώστε να προχωράει η δουλειά αυτή. Μέσα σε αυτόν τον δεσμό ο ψυχοθεραπευτής χρησιμοποιώντας την ενσυναίσθηση και μια «καλοπροαίρετη αντικειμενικότητα» κατά τον όρο του Sigmund Freud, δίνει το χώρο χωρίς πίεση και κριτική αλλά, με αντοχή και κατανόηση να εκφράσει ο άνθρωπος αυτά που νιώθει, που επιθυμεί, που τον πονούν, που τον φοβίζουν, που τον χαροποιούν, αυτά που είναι ως υπόσταση και ενδεχομένως έχουν καταπλακωθεί από εντάσεις και συγκρούσεις.

Ευελιξία αναφορικά με το κόστος της ψυχοθεραπείας

Επιπλέον, δεδομένου και των τόσο ασταθών καταστάσεων που βιώνει ο σύγχρονος Έλληνας σε όλες τις φάσεις και εκφάνσεις την καθημερινότητάς του, ένας τέτοιος «χώρος» καθίσταται ακόμα πιο απαραίτητος για την επιβίωση του. Έτσι, λόγω αυτών των ιδιαίτερων καταστάσεων κρίνεται απαραίτητο προκειμένου να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί ο θεραπευτικός «χώρος», ανάμεσα στις ψυχικές ποιότητες που θα εξασφαλίσουν κάτι τέτοιο, ο ψυχοθεραπευτής να αντιμετωπίζει με κάποια ευελιξία και το κόστος της κάθε συνεδρίας, ώστε οικονομικά η θεραπευτική εργασία να μην καθίσταται ασύμφορη.

Τι σημαίνει «ψυχοθεραπευτής»

Ο ψυχολόγος λοιπόν, για να έχει και τον ρόλο του ψυχοθεραπευτή έχει κάνει πρώτα ο ίδιος μια δουλειά με τον εαυτό του, επεξεργαζόμενος τον εσωτερικό του κόσμο σε κάποιο βαθμό έτσι ώστε να μπορεί να «ελέγξει» και να αναγνωρίσει τις δικές του συγκρούσεις, τους μηχανισμούς άμυνάς του και συνεπώς να διαχωρίσει τις δικές του ψυχικές εγγραφές από αυτές των άλλων. Επιπλέον,ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι ένα πρόσωπο που έρχεται να αντικαταστήσει τις ήδη υπάρχουσες σχέσεις (συγγενείς,φίλους) ή που προκύπτει όταν αυτές δεν υπάρχουν. Είναι μια τελείως διαφορετική μορφή σχέσης όπου ένας εκπαιδευμένος άνθρωπος καλείται να μην ακούει τα λόγια αυτά καθ’ αυτά αλλά πίσω από αυτά. Να ανακαλύπτει τι υπάρχει, να πηγαίνει λίγο πιο μακρυά όταν και όσο είναι έτοιμος ο θεραπευόμενος. Ουσιαστικά είναι σαν ένα φως που φέγγει και συνοδεύει τον θεραπευόμενο στο μονοπάτι που ακολουθεί ή θα μπορούσαμε να πούμε σαν συνοδοιπόρος. Έτσι, δημιουργείται ένα πλαίσιο θεραπευτικό και πραγματοποιήσιμο, σε συγκεκριμένη ώρα και μέρα, η μοναδικά δική του στιγμή, ώστε να μπορεί κάποιος να εξελίσσεται μέσα σε αυτό με ασφάλεια και όπου αυτό απαιτείται να προκύπτει και ανακούφιση των διαφόρων συμπτωμάτων. Να υπάρχει χωρίς να χάνεται ό,τι κατακτιέται αλλά και όταν αυτό ξεχνιέται να μπορεί να το επαναφέρει στην μνήμη ξανά και ξανά ωσότου το εσωτερικεύσει και  είναι μέρος του δυναμικού του.

Το σώμα δεν εξαιρείται από την ψυχοθεραπευτική δουλειά

Από την όλη διαδικασία το σώμα δεν εξερείται αλλά ενωποιείται με το ψυχικό κομμάτι, «εισακούεται» σιγά σιγά γιατί και το σώμα είναι λόγος. Μέσα από αυτό εκφράζεται κάτι που δεν μιλήθηκε, δεν ειπώθηκε και μετά βίας έγινε αντιληπτό από την συνείδηση αλλά έγινε αντιληπτό από τα τρίσβαθα, σύμφωνα με την Francoise Dolto. Μέσα στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή λοιπόν δίνεται χώρος και στο σώμα «να μιλήσει», όχι μέσα από το άγγιγμα ως αίσθηση, ως αφή αλλά κρατώντας το όριο αυτό και «μιλώντας» μέσα από ένα «άγγιγμα» ψυχικό, ένα πλαισίωμα ομιλίας γύρω από την αναγνώριση του συναισθήματος και των αισθήσεων που το συνοδεύουν.

Επενδύω στον εαυτό μου, ανακουφίζομαι και  εξελίσσομαι  μέσα από την ψυχοθεραπεία

Όταν μιλούμε για αυτό που κουβαλούμε και το απευθύνουμε σε έναν τέτοιο «τόπο» όπου επιτρέπεται, όπου μας ακούν με επαγγελματισμό και παράλληλα ανθρωπιά, αρχίζουμε και ακούμε διαφορετικά τον εαυτό μας και κατανοούμε γιατί λέμε αυτό που λέμε. Μετά από προσπάθεια, η ψυχή και το σώμα, αρχίζουν να παίρνουν πιο ξεκάθαρη μορφή, σαν να υπήρχαν αγκαθωτοί θάμνοι στο μονοπάτι που βάδιζε και τώρα να μπορεί να παραμερίζονται για να περπατά πιο άνετα δίχως να «τραυματίζεται» συνέχεια.

Αυτό που λέγεται μέσα σε μια ψυχοθεραπεία αξίζει να λέγεται, γιατί εκεί δουλεύεται και ουσιαστικά αναλαμβάνει κάποιος την ευθύνη του εαυτού του χωρίς τόσο φόβο και από μια θέση πιο ενήλικη. Αντικρίζει το πόσο πολυσύνθετος είναι, το αποδέχεται, μαζί και την μοναδικότητά του και παράλληλα μπορεί να κατανοήσει πιο αληθινά τους υπόλοιπους ανθρώπους μέσα από τα δικά τους μάτια και όχι τα δικά του και μόνο.

Το ταξίδι της γνωριμίας με τον εσωτερικό μας κόσμο δεν τελειώνει ποτέ. Πάντα εξελισσόμαστε αν το επιθυμούμε και η διαφορά είναι ότι με μια ψυχοθεραπευτική δουλειά αποκτάμε πιο σταθερά και δυνατά εργαλεία και αυτά είναι μοναδικά για τον καθένα.